Theo Kế hoạch 1130/KH-TTCP của Thanh tra Chính phủ, trên địa bàn tỉnh Bình Phước có 22 vụ việc khiếu nại, tố cáo (KNTC) tồn đọng, phức tạp, kéo dài, cần kiểm tra, rà soát, tập trung ở các huyện Bù Gia Mập, Đồng Phú, Bù Đăng và Bù Đốp...Sau một thời gian làm việc khẩn trương, quyết liệt, có sự phối hợp tích cực của chính quyền địa phương các cấp, Đoàn Thanh tra theo Quyết định số 1167/QĐ-TTCP của Thanh tra Chính phủ đã có Báo cáo kết quả rà soát, thống nhất phương án giải quyết 22 vụ KNTC của tỉnh Bình Phước.
Báo cáo của Đoàn thanh tra cho thấy, việc KN của các hộ dân, chủ yếu là đòi lại đất cũ, đòi bồi thường hỗ trợ cây trồng và cấp đất sản xuất khi nhà nước thu hồi đất giao cho các doanh nghiệp quản lý. Đối với 9 trường hợp KN của các hộ dân tại huyện Bù Gia Mâp: Vụ KN của ông Điểu Thông, thôn Bù Ka, xã Đăk Ơ và 22 hộ dân KN việc thu hồi đất tại TK 50, 51 Lâm trường Đăk Ơ. Qua rà soát cho thấy, việc đòi lại đất của các hộ dân là không có cơ sở, Đoàn thanh tra kiến nghị địa phương hỗ trợ cây trồng trên đất cho 6 hộ với diện tích 4,5 ha và xem xét giải quyết cho 17 hô dân có đơn đề nghị cấp đất sản xuất. Vụ KN của ông Điểu Gung và 12 hộ dân ở thôn 6, xã Đăk Ơ, KN việc UBND huyện Phước Long (cũ) thu hồi đất của ông và các hộ dân đang sử dụng mà không bồi thường, hỗ trợ hoa màu trên đất, kết quả rà soát, không có hộ nào đủ điều kiện được hỗ trợ cậy trồng trên đất, Đoàn thanh tra kiến nghị xem xét giải quyết cho 6 hộ dân có đơn đề nghị cấp đất sản xuất. Vụ KN của ông Điểu Gieo và 56 hộ, ở thôn 4 xã Đăk Ơ, KN việc thu hồi đất của các hộ tại TK 47- Lâm trường Đăk Ơ không đúng quy định và yêu cầu trả lại đất, qua xem xét không có hộ nào đủ điều kiện hỗ trợ cây trồng trên đất; Vụ KN của ông Điểu Ơi và 56 hộ, thôn Bù Gia Phúc 2, xã Phú Nghĩa, KN việc thu hồi đất tại Lâm trường Đăk Ơ không đúng quy định, nay đề nghị trả lại đất, Đoàn thanh tra kiến nghị giải quyết cho 6 hộ dân có đơn đề nghị cấp đất sản xuất. Vụ KN của ông Điểu Lớp, ông Điểu Hảo và 74 hộ, thôn Bù Gia Phúc 2, xã Phú Nghĩa, KN việc thu hồi đất tại TK 50, 51- Lâm trường Đăk Ơ nhưng không bồi thường, yêu cầu trả lại đất, Đoàn thanh tra thống nhất với địa phương hỗ trợ cây trồng trên đất cho 2 hộ dân đủ điều kiện, với diện tích 2,5 ha và xem xét, giải quyết cho 8 hộ dân có đơn cấp đất sản xuất; Vụ KN của ông Điểu Chét và 12 hộ, thôn Bù Ka, xã Phú Nghĩa, kết quả rà soát, chỉ có 1 hộ đủ điều kiện hỗ trợ cây trồng trên đất, với diện tích 0,3 ha, xem xét giải quyết cho 6 hộ dân có đơn đề nghị cấp đất sản xuất. Vụ KN của bà Trần Thị Thanh Thủy và 44 hộ dân, xã Đăk Ơ, KN đất bị Lâm trường Đăk Mai thu hồi không đúng Chỉ thị 33 của Tỉnh ủy tỉnh Bình Phước, không được hỗ trợ, bồi thường, đồng thời tố cáo cán bộ Lâm trường thu hồi đất không đúng quy định, giao đất sai đối tượng, Đoàn thanh tra kiến nghị không công nhận việc đòi lại đất của các hộ dân, chỉ hỗ trợ cây trồng trên đất cho 12 hộ đủ điều kiện với diện tích 24,8 ha. Vụ KN của ông Lê Văn Toại và 12 hộ thuộc xã Đăk Ơ, KN việc thu hồi đất của UBND huyện Phước Long (cũ), yêu cầu trả lại đất, Đoàn thanh tra kiến nghị hỗ trợ cây trồng trên đất cho 1 hộ dân đủ điều kiện, diện tích 2 ha, xem xét giải quyết cho 10 hộ dân có đơn xin cấp đất sản xuất...
Tại huyện Đồng Phú có 7 trường hợp, gồm: KN của bà Dương Thị Ngọc Trinh, phường Tân Bình, thị xã Đồng Xoài; Vụ KN của bà Hồ Thị Tằm, thị xã Đồng Xoài; Vụ KN của bà Hoàng Thị Nhiên, ấp Lam Sơn, xã Tân Phước, huyện Đồng Phú; Vụ KN của bà Nguyễn Thị Hìu, ấp 2 xã Đồng Tiến, huyện Đồng Phú, Vụ ông Lại Văn Trình, thôn 12 xã Thống Nhất, huyện Bù Đăng, KN việc thu hồi đất không cấp đất tái định cư, Đoàn thanh tra kiến nghị cấp đất cho hộ bà Tằm, bà Trinh, ông Trình, bà Nhiên, bà Hìu; riêng Vụ KN của bà Hoàng Thị Thu, vụ KN của ông Trần Văn Tài, cùng ngụ ấp 3, xã Đồng Tâm, KN việc thu hồi đất không được bồi thường, yêu cầu cấp đất tái định cư, Đoàn thanh tra kiến nghị bác đơn KN, thông báo chấm dứt giải quyết KN đối với bà Thu, ông Tài. Huyện Bù Đăng có 3 trường hợp, đó là : Vụ KN của bà Lưu Thị Nguyệt, thôn Đăk Xuyên, xã Đăk Nhau, Đoàn thanh tra kiến nghị bác đơn KN, thông báo chấm dứt xem xét giải quyết KN. Vụ KN của ông Điểu La và 49 hộ dân, thôn 10, xã Thống Nhất; Vụ KN của ông Điểu Gây và 36 hộ dân, thôn Đăk Xuyên, thôn Thống Nhất, thôn Bù Ghe, xã Đăk Nhau, Đoàn thanh tra kiến nghị bác đơn, chỉ xem xét giải quyết cấp đất cho các hộ nghèo không có đất sản xuất.
Tại huyện Bù Đốp có 3 trường hợp: Vụ KN của bà Cao Thị Thúy Nga và 26 hộ dân, ấp Tân Hội, xã Tân Thành, KN việc thu hồi đất để giao cho Trung đoàn 717, Binh đoàn 16 nhưng không được bồi thường, Vụ KN của ông Nguyễn Tấn Sỹ và 17 hộ dân ấp 4 xã Hưng Phước, KN đất khai phá tại Lâm trường Bù Đốp, bị thu hồi để giao cho cán bộ Lâm trường nhưng không được bồi thường; Vụ KN của bà Điểu Thị Hi, các ông Điểu Cơ, Điểu Xâm và 14 hộ dân, xã Hưng Phước, huyện Bù Đốp, qua kiểm tra rà soát, không có tình tiết mới so với kết quả kiểm tra, xác minh trước đây nên không có cơ sở xem xét, giải quyết, Đoàn thanh tra đề nghị tỉnh Bình Phước quan tâm thực hiện các chính sách về tái định cư, định canh để đồng bào ổn định cuộc sống.
Đoàn thanh tra theo Quyết định số 1167 đã chỉ rõ nguyên nhân của tình trạng trên là do công tác cưỡng chế thu hồi đất của chính quyền địa phương chưa tuân thủ trình tự, thủ tục, nhất là việc quản lý đất sau thu hồi của các cấp chính quyền còn bị buông lỏng; việc xử lý cán bộ vi phạm chưa kịp thời, chưa nghiêm túc, từ đó gây bức xúc trong dư luận. Đáng chú ý là việc cấp đất sản xuất cho người dân có đất bị thu hồi chưa được quan tậm thực hiện, một số hộ dân bị thu hồi đất từ năm 2005, 2006 đến nay chưa được giao đất để sản xuất, có nơi giao đất sản xuất cho dân cách xa nơi ở gần... 80 km là không hợp lý. Hơn nữa, có doanh nghiệp được giao quản lý, sử dụng hàng ngàn ha đất nhưng chưa gắn trách nhiệm của doanh nghiệp với việc thực hiện chính sách tái định cư, tạo quỹ đất sản xuất, tạo công ăn việc làm cho người dân có đất bị thu hồi. Viêc cấp đất sản xuất chủ yếu được thực hiện bằng các chương trình, dự án an sinh xã hội của nhà nước bằng nguốn vốn ngân sách.
Như vậy, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và kết luận của Thanh tra Chính phủ, qua kiểm tra, rà soát, Đoàn thanh tra 1167 của Thanh tra Chính phủ, đã thống nhất với tỉnh Bình Phước về phương án giải quyết các vụ KN theo Kế hoạch 1130/KH-TTCP: Có 22 hộ dân đủ điều kiện được hỗ trợ về cây trồng, với diện tích 34,1 ha; 1 hộ dân được cấp đất ở, đất sản xuất; 5 hộ dân được cấp đất sản xuất và 85 hộ dân được xem xét, giải quyết cấp đất sản xuất. Nếu phương án trên được triển khai tích cực, đồng bộ, kịp thời sẽ kết thúc được nhiều vụ việc KNTC tồn đọng, phức tạp, kéo dài trên địa bàn tỉnh Bình Phước.
Ảnh- Phó Tổng Thanh tra Lê Thị Thủy trong buổi làm việc với Chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước.
Ngô Quang Tâm