TP.Hồ Chí Minh với diện tích gần 2.010km2, là một trong những đô thị lớn nhất Việt Nam, là trung tâm kinh tế, văn hóa, khoa học - công nghệ, đầu mối giao thông quốc tế và có vị trí chính trị quan trọng của cả nước. Mức tăng trưởng GDP của TP.HCM bình quân hàng năm trên 10%, đóng góp gần 1/3 ngân sách cả nước, 40% kim ngạch xuất khẩu, 30% giá trị sản xuất công nghiệp và 20% tổng sản phẩm cả nước. Trong tiến trình đổi mới, TP.HCM có tốc độ đầu tư, phát triển kinh tế- xã hội khá cao và xu thế đô thị hóa diễn ra ngày càng nhanh. Nhiều dự án có quy mô lớn như Khu chế xuất, Khu công nghiệp, Khu công nghệ cao, các Trung tâm thương mại, Khu dân cư, đi đôi với việc xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, chỉnh trang đô thị đã, đang được triển khai, nhằm khơi dậy tiềm năng các nguồn lực trong nước và thu hút đầu tư nước ngoài. Quá trình triển khai các DA đầu tư, việc điều chỉnh, thu hồi đất theo quy hoạch của Nhà nước đã tác động nhất định đến quyền lợi và sinh hoạt bình thường của một bộ phận dân cư, trong khi giá bồi thường không theo kịp tốc độ tăng giá nhiều lần do biến động của thị trường bất động sản, đã làm phát sinh tranh chấp, khiếu nại, tố cáo ( KNTC ) trong một bộ phận dân cư có đất bị thu hồi.
Theo số liệu của Thanh tra thành phố ( TTTP ), tình hình đơn thư KNTC tại TP. HCM trong những năm qua, tập trung vào các lĩnh vực bồi thường, giải tỏa, tái định cư tại các DA, về giá bồi thường nhà, đất, chính sách tái định cư, cưỡng chế thu hồi đất, thủ tục pháp lý của DA; tranh chấp đất đai, đòi lại đất, đòi lại nhà do Nhà nước quản lý, bố trí sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách quản lý nhà đất và chính sách cải tạo XHCN trước ngày 1/7/1991. Đặc biệt là từ năm 2007 đến nay, một số DA tại thành phố, các hộ dân không những KN về đơn giá bồi thường mà chuyển sang KN liên quan đến quyết định thu hồi đất của UBNDTP trong DA Khu công nghệ cao, quận 9, DA cầu Gò Dưa, quận Thủ Đức…Nội dung tố cáo chủ yếu về hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ để vụ lợi, không thực hiện nhiệm vụ, công vụ, lợi dụng chức vụ quyền hạn, bao che cho hành vi vi phạm pháp luật. Ngoài ra còn có các nội dung tố cáo xuất phát từ quá trình thẩm tra, xác minh giải quyết KN, chậm giải quyết KN, ban hành quyết định giải quyết KN không đáp ứng yêu cầu của người KN và tố cáo gắn liền với giải quyết quyền lợi cho người tố cáo. Trước tình hình KNTC đang có những diễn biến phức tạp, lãnh đạo thành phố đã quan tâm, chỉ đạo, quán triệt Chỉ thị 09/CT-TW của Ban Bí thư về một số nhiệm vụ cấp bách cần tập trung thực hiện trong việc giải quyết KNTC hiện nay; Chỉ thị số 64/TTg và số 35/TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường hiệu lực giải quyết KNTC của công dân tại các cơ quan Trung ương và nhà riêng của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước; Thông báo kết luận số 130-TB/TW ngày 10/1/2008 của Bộ Chính trị về công tác KNTC trong thời gian tới. TTTP đã tham mưu tích cực cho Thành ủy, UBNDTP, cụ thể hóa bằng các chỉ thị, quyết định, chương trình, kế hoạch, chủ trương, giải pháp cụ thể để lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ công tác tiếp dân, giải quyết KNTC ở địa phương, góp phần an dân, ổn định tình hình an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn thành phố. Bên cạnh đó, ngành TTTP còn làm tốt vai trò tham mưu cho thủ trưởng cùng cấp trong công tác thanh tra, kiểm tra trách nhiệm của người đứng đầu, nhằm chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, thiếu sót trong việc thực hiện các quy định pháp luật về KNTC. TTTP phối hợp với Đài Tiếng nói nhân dân thành phố thực hiện các buổi phát thanh chyên mục Tìm hiểu pháp luật về KNTC; cùng Báo Sài Gòn Giải phóng tổ chức chuyên đề Pháp luật với công dân, kết hợp với Hội Nông dân thành phố mở hội thi Nông dân và pháp luật, hội thi Tìm hiểu pháp luật KNTC cho cán bộ, công chức ( CBCC ) và nhân dân xã-phường- thị trấn, góp phần nâng cao ý thức pháp luật cho công dân cũng như ý thức trách nhiệm của đội ngũ CBCC trong công tác giải quyết KNTC, làm hạn chế phát sinh KNTC trên địa bàn thành phố.
Ông Hoàng Đức Long, Phó Chánh TTTP cho biết, từ năm 2005 đến nay, toàn thành phố đã tiếp 121.107 lượt công dân đến KNTC, trong đó, việc tiếp công dân của Thường trực HĐNDTP, UBNDTP do Văn phòng Tiếp công dân ( TCD ) thành phố tổ chức theo quy trình chặt chẽ: Văn phòng TCD chuẩn bị kỹ hồ sơ, có báo cáo tóm tắt nội dung vụ việc bằng văn bản đến lãnh đạo thành phố và các đơn vị liên quan trước khi họp. Đối với những vấn đề Đại biểu Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội TP, Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc TP quan tâm và những vụ việc tranh chấp đất đai có liên quan đến nông dân, trong các buổi tiếp công dân, đều có mời đại diện các cơ quan nêu trên và Hội Nông dân TP dự họp. Công tác TCD định kỳ của lãnh đạo TP có sự tham dự của các sở- ngành, quận- huyện, đã đáp ứng phần lớn nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của người KN và những người có quyền, lợi ích liên quan, vì trong những buổi tiếp xúc người dân được trực tiếp đối thoại với người bị KN, có cơ quan hữu quan tham dự, lãnh đạo thành phố được cung cấp thêm lượng thông tin, giải quyết chính xác và dứt điểm được nhiều vụ KN phức tạp, bức xúc kéo dài của công dân, tạo sự tin tưởng của người dân đối với sự lãnh đạo và điều hành của UBNDTP trong việc thực thi pháp luật KNTC trên địa bàn TP.
Trong 5 năm qua, với sự nỗ lực và cố gắng rất cao của các cấp, các ngành, đặc biệt là vai trò chủ lực của đội ngũ cán bộ, thanh tra viên ngành TTTP, TP.HCM đã giải quyết được 17.584/19.237 đơn, đạt tỷ lệ 91,4%, phát hiện, thu hồi cho Nhà nước trên 10 tỷ đồng, 7.000m2 đất, phục hồi quyền lợi cho tổ chức, cá nhân trên 39 tỷ đồng và 30.000m2 đất, chuyển cơ quan điều tra xử lý 8 vụ sai phạm.
Để rút ngắn thời hạn giải quyết hồ sơ KN, giảm bớt tình trạng quá tải trong thụ lý đơn KNTC của UBNDTP đồng thời nâng cao trách nhiệm giải quyết đơn KNTC của các ngành, các cấp, trên cơ sở tham mưu của TTTP, UBNDTP đã áp dụng việc trưng tập một số quận- huyện có số lượng đơn KNTC tăng cao và đang triển khai nhiều DA trên địa bàn cùng phối hợp với TTTP để giải quyết, chính vì vậy đã hạn chế tình trạng KN đông người phát sinh từ các DA, giảm mức độ gay gắt trong KN của người dân.
Trước tình hình các vụ việc KN đông người đang có chiều hướng gia tăng, TTTP kịp thời đề xuất Chủ tịch UBNDTP ban hành Quyết định số 2308/QĐ-UBND ngày 28/5/2008 thành lập Tổ công tác phối hợp giải quyết KNTC đông người, phức tạp trên địa bàn, gồm 15 thành viên, bao gồm: Lãnh đạo UBNDTP, Văn phòng TCD, TTTP, Công an TP, Ban dân vận Thành ủy, Mặt trận Tổ quốc TP, Hội Cựu chiến binh, Sở Tài chính, Sở Giao thông Vận tải, Sở Xây dựng, Chủ tịch UBND quận- huyện, nơi phát sinh KN đông người. Tổ công tác có nhiệm vụ rà soát, tập trung giải quyết các vụ việc KNTC thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBNDTP, xử lý đúng theo Quy trình phối hợp phòng ngừa và xử lý những trường hợp KNTC đông người, vi phạm trật tự công cộng do UBNDTP ban hành. Nhờ có tăng cường phối hợp kịp thời, hiệu quả, các vụ việc KN đông người trên địa bàn thành phố có chiều hướng giảm rõ rệt, từng bước “ hạ nhiệt ”các điểm nóng về KNTC.
Theo lãnh đạo TTTP, ngành Thanh tra không chỉ trực tiếp giải quyết KNTC theo thẩm quyền mà còn tham mưu đắc lực cho Chủ tịch UBNDTP trong công tác giải quyết KNTC, nhằm bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích của các cơ quan, tổ chức và công dân, Đặc biệt là qua công tác giải quyết KNTC, ngành TTTP còn phát hiện nhiều vấn đề bất cập, mâu thuẫn về mặt pháp luật, từ đó kịp thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế- xã hội của đất nước, của thành phố, trên cơ sở phát huy, đảm bảo quyền dân chủ của công dân theo quy định của pháp luật, tạo lòng tin của nhân dân đối với Đảng bộ và chính quyền thành phố.
Với những thành tích nổi bật trong nhiều năm liền, ngành TTTP vinh dự được Đảng và Nhà nước tặng thưởng các phần thưởng cao quý, xứng đáng với niềm tin yêu của nhân dân thành phố. Ngày 16/11/2010, ngành TTTP đã vinh dự đón nhận Huân chương Độc lập hạng III do Chủ tịch nước tặng thưởng và đang tiến hành các thủ tục đề nghị phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động trong thời kỳ đổi mới, giai đoạn từ năm 1975 đến năm 2010.
Các tập thể, cá nhân đạt thành tích xuất sắc nhận Bằng khen
Minh Tâm